دانشگاه هنر اصفهان

دانشکده هنر ادیان و تمدن­ها

گروه هنر اسلامی

پایان نامه کارشناسی ارشد رشته هنر اسلامی گرایش نگارگری

آیین­های حنابندان در بندرعبّاس

استاد راهنمای اول

دکترفضل­اله پاکزاد

استاد راهنمای دوم

دکتر جبار رحمانی

استاد مشاور

دکتر علی­رضا خدامی

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

توجه بیشتر به مقوله شناخت و معرفی آیین­های حنابندان می‏تواند هم در حفظ هویت و اصالت و هم در حفظ سنت و فرهنگی که پدید‏آورنده این آیین­ها بوده‏اند تأثیر به‏سزایی داشته‏ باشد. این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی با روش کتابخانه­ای – میدانی و هدف توسعه­ای و با عنوان “آیین­های حنابندان در بندرعباس”، سعی دارد به شناسایی و معرفی آیین­های حنابندان که پیوند دین، هنر و ادبیات است، به عنوان یکی از انواع آیین­های اصیل ایرانی بپردازد.

در پی بیان مختصر تاریخچه کاربرد حنا در جهان و ایران و کشت و تجارت این گیاه در بندرعبّاس به عنوان عنصر اصلی آیین­های حنابندان، به علت و پیشینه برگزاری این آیین­های مذهبی و نیمه­مذهبی پرداخته، همچنین به­طور خاص تفکرات رایج درباره حنا و حنابندان شامل مفاهیم اعتقادی، زیبایی، سلامتی و کارکرد آیین­های سنتی حنابندان در ایام محرم، اعیاد قربان و فطر، و بارداری و زایمان و ازدواج در شهربندرعبّاس از گذشته تا امروز بررسی می­شود، و روند برگزاری این آیین­ها توصیف شده و در ادامه به معرفی نقوش سنتی رایج در دهه­های گذشته و نقوش هندی رایج امروزی و تکنیک­های حناریزی پرداخته­می­شود.

فرقه­های متعدد سنّی و شیعه و قومیت­های مختلف بلوچ ، عرب­ و فارس و لر و غیره در این شهر در کنار هم هم­زیستی مسالمت­آمیز دارند. آیین­های حنابندان در بین اهالی این شهر، با وجود تاثیر فرهنگ غربی و آسیب­های ناشی از تغییر تفکرات و شیوه­های سنتی زندگی، با وجود صدمات بسیار تا حدودی پابرجامانده است.

هدف پژوهش، معرفی، بررسی و شناخت کارکردهای آیینی و فرهنگی حنابندان و عوامل انسانی در این آیین­ها و نقوش و تکنیک­های رایج حناریزی در شهر بندرعبّاس است. بدین منظور نقوش حنا، شیوه­های اجرا و دلالت­های اعتقادی، فرهنگی و اجتماعی این گونه آیین­ها در زندگی مردم بندرعبّاس بررسی می­شود.

نتایج بدست آمده از پژوهش‏های کتابخانه­ای و میدانی که روند مراسم­های حنابندان و نمونه‏های نقوش رایج بررسی شده، حاکی از آن است که آیین­های حنابندان در بندرعبّاس هم از عقاید و تفکرات دوران باستان و هم از اعتقادات مذهبی تاثیر گرفته­اند.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق……………………………………………………………….1

1-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………1

1-2- بیان مساله……………………………………………………………………………………………………… 4

1-3- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………… 5

1-4- مفاهیم و اصطلاحات کلیدی……………………………………………………………………………………………….. 7

1-5- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش………………………………………………………………………………………….. 8

1-6- سوالات پژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 8

1-7- فرضیه­های پژوهش……………………………………………………………………………………………………………. 8

1-8- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 9

1-9- کاربرد نتایج و کاربران پژوهش…………………………………………………………………………………………… 9

1- 10- محدودیّت­های پژوهش…………………………………………………………………………………………………… 9

فصل دوم: مبانی نظری……………………………………………………………………………….10

2-1- فرهنگ……………………………………………………………………………………………………… 10

1-2-1-تغییر فرهنگ و سبک­های هنری……………………………………………………………………………. 10

2-2 – مفهوم و کارکرد آیین………………………………………………………………………… 12

2-3-آیین دینی…………………………………………………………………………………… 16

2-4- آیینی کردن………………………………………………………………………………………… 18

2-5-هنر و جامعه………………………………………………………………………………………………… 18

2-6-هنر و نوآوری………………………………………………………………………………………………. 19

2-7-سبک……………………………………………………………………………………………………………. 20

2-7-1-مهارت فنی……………………………………………………………………………………………. 21

2-7-2-نظم……………………………………………………………………………………………. 22

2-7-3-عناصر نقش­ها……………………………………………………………………….. 22

2-8-نمایش و معنای نمادین……………………………………………………………………………………….. 24

2-9-معنا و تفسیر……………………………………………………………………………………………. 26

2-10-جذابیت احساسی در مضمون جلوه­های هنری……………………………………………………….. 26

فصل سوم: معرفی بندرعبّاس و تاریخ حنا ……………………………………………………….29

3-1- معرفی شهر بندرعباس……………………………………………………………………………….. 29

3-1-1-موقعیت جغرافیایی……………………………………………………………………………………………………… 29

3-1-2-نام‌ و تاریخ شهر بندرعبّاس………………………………………………………………………………………….. 30

3-1-3-جمعیت……………………………………………………………………………………………………………………… 32

3-1-4-ویژگی­های فرهنگی……………………………………………………………………………………………………. 33

3-1-5-مذهب و زبان……………………………………………………………………………………………………………… 34

3-1-6-آب و هوا…………………………………………………………………………………………………………………… 35

3 -1-7- پیشینه تاریخی حنا در بندرعبّاس و پیرامون آن………………………………………………………………. 36

3-1-7-1-کشت حنا در بندرعبّاس……………………………………………………………………………………… 37

3-1-7-2-تجارت حنا در بندرعبّاس………………………………………………………………………………..40…..

3 -2- تاریخ حنا و حنابندان……………………………………………………………………………………….. 41

3-2-1- سیر تاریخ حنا در جهان……………………………………………………………………………………………….. 41

3-2-2- حنا در اسلام……………………………………………………………………………………………………………….. 44

3-2-3- حنا و حنابندان درایران………………………………………………………………………………………………. . 46

فصل چهارم: آیین­های حنابندان در بندرعبّاس…………………………………………………..54

4-1- آیین­های مذهبی……………………………………………………………………………………………………………………54

4-1-1- حنابندان در شب عاشورا…………………………………………………………………………………………….54

4-1-1-1-محرم در استان هرمزگان…………………………………………………………………………… 54

4-1-1-2-تعزیه حضرت قاسم………………………………………………………………………………….. 54

4-1-1-3-حنابندان در تعزیه حضرت قاسم……………………………………………………………….. 55

4-1-2-حنابندان در اعیاد………………………………………………………………………………… 59

4-1-2-1-واژه عید………………………………………………………………………………………………….. 59

4-1-2-2- همراهی قربانی کردن و حنا در تاریخ……………………………………………………….. 59

4-1-2-3-عید قربان در میان مسلمانان……………………………………………………………………….. 61

4-1-2-3-1-حنابندان عید قربان در بندرعبّاس……………………………………………. 62

4-1-2-4- عید فطر…………………………………………………………………………………………………. 64

4-1-2-4-1-حنابندان عید فطر در بندرعبّاس……………………………………………… 65

4-2- آیین­های نیمه مذهبی……………………………………………………………………………………. 66

4-2-1-حنابندان عروسی………………………………………………………………………………………………………… 66

4-2-1-1-حنابندان ازدواج در بندرعبّاس………………………………………………………………….. 68

4-2-2-حنا، باروری و زایمان…………………………………………………………………………… 75

4-2-2-1-کاربرد حنا در جنبه­های بهداشت و سلامت باروری……………………………………. 75

4-2-2-2-عملکرد سنت­های حنا هنگام وضع حمل و پس از زایمان……………………………. 75

4-2-2-2-1- حنا، سلامت باروری و زایمان در بندرعبّاس…………………………… 79

4-3- تکنیک­ها و الگوهای حناریزی……………………………………………………………………….. 81

4-3-1- تکنیک­ها و الگوهای حناریزی در بندرعبّاس……………………………………………. 83

4-3-1-1- نقوش…………………………………………………………………………….. 84

4-3-1-1-1- نقوش سنتی بندری…………………………………………….. 84

4-3-1-1-2-نقوش هندی……………………………………………………… 87

4-3-1-1-3-اصول زیبایی شناسی در نقوش حنا بندرعبّاسی……………. 90

4-3-1-2- تکنیک……………………………………………………………………………. 91

4-3-1-2-1- تکنیک­های تیرگی لکه رنگ حنا…………………………… 91

4-3-1-2-2- تکنیک­های حناریزی………………………………………….. 94

فصل پنجم: نتیجه­گیری………………………………………………………………………………….96

5-1 – خلاصه پژوهش و نتیجه­گیری……………………………………………………………………… 96

5-2-پیشنهادات……………………………………………………………………………………….. ..101

منابع…………………………………………………………………………………………………….102

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………….. 109

مقدمه

در حال حاضر بسیاری از رسم‌ها و سنت‌های دیرپا و در واقع هویت­های ملّی ایرانیان به خاطر بی‌توجهی مردم و شوق “پیشرفت” و “امروزی شدن” یا “نوین شدگی” در حال فراموشی و نابودی است. اکنون که این هویت­های ملّی خود به خود و ناخواسته در حال تضعیف هستند، حفظ هویت بسیار الزامی است.

«جلوه­های هویت هنری ما تا حدّی زیاد و گسترده است که اگر امروزه قدری به خود آییم و به ریشه­های اصیل خود باز گردیم و در جستجوی خویشتن خویش باشیم، مسلما می­توانیم در آینده­ای نه چندان دور، هویت اصیل و بومی خود را غرورآفرینانه بازیابیم.» (رادفر1388، 38)

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 570